Łysienie androgenowe – nasze ekspertki odpowiadają na najczęstsze pytania
Łysienie androgenowe jest jednym z najczęstszych powodów utraty włosów. Na najczęstsze pytania dotyczące tego rodzaju łysienia odpowiadają dr hab. n. med. Adriana Rakowska oraz dr n. med. Marta Kurzeja z Centrum Dermatologicznego Rakowska.
Czy łysienie androgenowe dotyczy tylko mężczyzn?
Nie. Na łysienie androgenowe chorują zarówno mężczyźni jak i kobiety. W przypadku mężczyzn diagnoza jest zazwyczaj prosta: linia czołowa owłosienia przesuwa się do tyłu, w obrębie wierzchołka głowy pojawia się widoczne przerzedzenie włosów. Kobiety łysieją według innego wzorca – najczęściej przerzedzenie dotyczy całej górnej części głowy lub pojawia się objaw „szerokiego przedziałka”, jednak linia włosów jest zachowana.
Czy można wykluczyć łysienie androgenowe, jeżeli poziomy hormonów męskich (testosteron, DHT) są w normie?
Nie. Jest zupełnie odwrotnie – zaburzenia hormonalne są rzadko stwierdzane w łysieniu androgenowym. Choroba ma podłoże genetycznie. Polega na tym, ze mieszki włosowe w określonych (górnych) częściach głowy są „zaprogramowane” do nieprawidłowej reakcji z hormonami męskimi (androgenami), w wyniku której ulegają stopniowej miniaturyzacji. Im mniejszy mieszek włosowy, tym cieńszy i krótszy włos: stąd widoczne przerzedzenie.
Skoro jest to „choroba genetyczna” to czy warto ją leczyć?
Tak. Pierwszym celem leczenia jest zatrzymanie postępu choroby na jak najwcześniejszym etapie. Samo leczenie jest długotrwałe.
Po 3 miesiącach leczenia nie widzę efektów. Czy trzeba zmienić leczenie?
Nie. Najkrótszy czas potrzebny do oceny efektów leczenia to 6 miesięcy. Wtedy najbardziej istotna jest ocena trichoskopowa. Jeżeli w trichoskopii widać efekt pod postacią większej liczby grubych włosów, wtedy kliniczna poprawa będzie widoczna za kilka kolejnych miesięcy.
Widać poprawę, włosy są gęstsze, ale nadal wypadają….
Celem leczenia łysienia androgenowego jest „gęstość” włosów. Często długo obserwuje się skrócony cykl włosowy – w przypadku skutecznego leczenia „nowe włosy” po każdej wymianie stają się grubsze i rosną dłużej. Z drugiej strony, w dużej części przypadków aktywnej choroby pacjent wcale nie zauważa wzmożonego wypadania włosów tylko ich stopniowe przerzedzanie się. Obecnie uważa się, że pacjenci z łysieniem androgenowym mają większą podatność na sezonowe wypadanie włosów, które w naszej szerokości geograficznej przypada na kwiecień i sierpień.
Kiedy można zakończyć leczenie?
W łysieniu androgenowym leczenie jest długotrwałe. Najczęściej intensywna faza leczenia trwa kilka lat. Po tym czasie ustala się leczenie, które ma za zadanie utrzymać osiągnięty efekt. Konieczne są kontrolne badania trichoskopowe co kilka miesięcy, żeby ewentualną progresję choroby wychwycić jak najszybciej i wtedy ponowie wdrożyć intensywniejsze leczenie.
Czy istnieje jeden schemat leczenia?
Nie. W każdym przypadku leczenie dobierane jest indywidualnie, w zależności od płci, chorób współistniejących oraz obrazu trichoskopowego.
Jakie suplementy należy brać?
Żadne. Nie jest to choroba niedoborowa, w związku z tym suplementy diety nie mają na nią wpływu. Należy oczywiście wykluczyć niedobory, z czego istotnym jest niedobór żelaza i witaminy D, ponieważ mogą przyspieszać cały proces utraty włosów w łysieniu androgenowym.
W jakim wieku zaczyna się choroba?
Łysienie androgenowe może się ujawnić w każdym wieku – nawet u osoby nastoletniej.
Nikt w rodzinie nie choruje. To nie może być choroba genetyczna.
Czasami zdarza się, że w rodzinie nie ma innych chorujących osób, jednakże ustalenie rozpoznania łysienia androgenowego wśród najbliższych to informacja, że istnieje podatność na tą chorobę. Można być pierwszym i jedynym członkiem rodziny, który ma objawy.
Czy można/ trzeba wykonać badania genetyczne?
Łysienie androgenowe jest chorobą złożoną i nie znane są wszystkie geny odpowiadające za jej powstanie. Badania genetyczne nie przesądzają o rozpoznaniu ani leczeniu. Najważniejszy jest obraz kliniczny i trichoskopowy, które razem pozwalają na ustalenie rozpoznania.
Czy łysienie androgenowe może nasilać się w stresujących sytuacjach?
Odpowiedź jest złożona. Jeżeli stres powoduje nadmierne wydzielanie prolaktyny, wtedy odpowiedź jest pozytywna. Wówczas jeżeli pacjent ma taką obserwację, wdraża się odpowiednie dodatkowe leczenie hamujące wpływ prolaktyny na mieszki włosowe.
Po okresie poprawy obserwuję okres pogorszenia….
Łysienie androgenowe może przebiegać w sposób sinusoidalny. Jeżeli po okresie progresji następuje okres jeszcze większej „odbudowy” gęstości włosów, wówczas nadal mamy sukces terapeutyczny i epizodycznymi okresami pogorszenia nie trzeba się przejmować.
Jakim szamponem należy myć głowę?
Nie ma znaczenia – kosmetyk powinien być dobrany zgodnie z preferencjami pacjenta. Czasami szampon zawierający odpowiednie substancje lecznicze może może być elementem terapii.
Czy kobieta z łysieniem androgenowym może farbować włosy?
Tak. Nie ma żadnych przeciwwskazań.
Czy istnieją jakieś metody dodatkowe np. mezoterapia, które mogą pomóc?
Jedyną metodą dodatkową o udowodnionym działaniu jest osocze bogatopłytkowe. Istnieją różne schematy podawania – w naszym wypracowanym schemacie powinno być podawane co kilka miesięcy, bardzo płytko, każdorazowo z oceną efektywności po 3 miesiącach od zabiegu.
Mam rozpoznane łysienie androgenowe, ale włosy mi się bardzo przetłuszczają. Może to jest przyczyna?
Nadmierne przetłuszczanie się włosów jest „efektem” łysienia androgenowego, nie jego przyczyną. Włosy ulegają miniaturyzacji, gruczoły łojowe wręcz odwrotnie – są stymulowanie przez androgeny do większej produkcji łoju.
Planuję ciążę i mam rozpoznane łysienie androgenowe. Czego mogę się spodziewać?
Problem z kobietami planującymi ciążę jest taki, ze nie można im zalecić niektórych skutecznych form terapii. Większość skutecznych leków może być podana młodej kobiecie tylko przy skutecznym zabezpieczeniu antykoncepcyjnym. W okresie „zachodzenia w ciążę” ustala się inny schemat terapii, z zaleceniem odstawienia wszystkich leków w momencie potwierdzenia ciąży. Okres samej ciąży jest dobrym okresem dla włosów – wydłuża się faza wzrostu włosa (anagen), dlatego można się spodziewać poprawy. Po ciąży niestety dokłada się problem łysienia poporodowego, które może nasilić łysienie androgenowe. Zaleca się wizytę i ustalenie planu terapeutycznego w 10-12 tygodniu po rozwiązaniu, niezależnie od karmienia piersią.