Łysienie plackowate z powodu swojego często rozległego oraz długotrwałego charakteru jest schorzeniem silnie wpływającym na pacjentów. Nasze ekspertki postanowiły odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się w gabinetach pytania pacjentów, u których zdiagnozowano łysienie plackowate.
Dlaczego choruję na łysienie plackowate?
Jest to choroba autoimmunologiczna, uwarunkowana genetycznie. To znaczy że chorują na nią osoby, które taką predyspozycję mają w genach. Szacuje się, że na łysienie plackowate choruje 1-2 % populacji.
Co znaczy, że to choroba autoimmunologiczna?
W przypadku łysienia plackowatego własny układ odpornościowy pacjenta błędnie rozpoznaje włosy jako coś obcego i je „atakuje”.
Czy stres może spowodować łysienie plackowate?
Nie mamy jednoznacznych badań pokazujących taką zależność. W praktyce klinicznej mamy przypadki ujawnienia się choroby po silnym stresie, ale to nie znaczy, że taka zależność musi wystąpić.
Jak rozpoznać łysienie plackowate?
Najczęściej są to ogniska wyłysienia, czyli obszary pozbawione włosów. Powstają one zwykle szybko i najczęściej początkowo mają okrągły kształt. Istnieją różne podtypy łysienia plackowatego – jednym z nich jest łysienie wężykowate, kiedy to dochodzi to utraty włosów w okolicy potylicznej w postaci pasa wyłysienia. Innymi i na szczęście rzadkimi postaciami są: łysienie całkowite (utrata wszystkich włosów na głowie) i złośliwe (z dodatkową utratą brwi, rzęs i włosów na skórze gładkiej). W celu różnicowania łysienia plackowatego z innymi chorobami wykonuje się badanie trichsokopowe, w którym charakterystyczne cechy obrazowania pozwalają na jednoznaczne potwierdzenie rozpoznania.
Co pokazuje badanie trichoskopowe w łysieniu plackowatym?
W aktywnych postaciach łysienia trichiskopia pozwala zaobserwować włosy wykrzyknikowe, ułamane włosy, czarne punkty. Za pomocą trichoskopii lekarz może ocenić aktywność choroby, a potem monitorować efekt leczenia.
W jakim wieku zaczyna się łysienie plackowate?
Bardzo różnie. Może ujawnić się u osoby dorosłej, ale często pierwsze ogniska łysienia pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie.
Czy można się wyleczyć z łysienia plackowatego?
Nie można jednoznacznie ustalić przebiegu choroby. Czasem po jednym epizodzie następuje długi okres remisji. Choroba w części przypadków ma tendencję do samowyleczenia.
Im wcześniejszy początek choroby i rozległość łysienia, tym gorszy przebieg, ale jest to tylko statystyka.
Nasza walka jest ukierunkowana na leczenie obecnego epizodu. Ukierunkowana jest na jak najszybsze zahamowanie aktywności i sprowokowanie odrostu, jednak kolejne epizody mogą się pojawiać. Tak jak wspomniałyśmy, zdarza się, że trafia do nas dorosła osoba z łysieniem plackowatym i w trakcie wywiadu przypomina sobie, że w dzieciństwie były „jakieś ogniska łysienia”, a potem przez wiele lat nic się nie działo.
Jakie jest leczenie łysienia plackowatego?
Leczenie zawsze jest dobierane indywidualnie. Najprostszą terapią są miejscowe kortykosteroidy (maści, płyny), które miejscowo indukują wycofywanie się komórek układu odpornościowego z otoczenia mieszków włosowych. U starszych osób pojedyncze ogniska można ostrzykiwać triamcynolonem (kortykosteroid). W przypadku aktywnej choroby i rozległych ognisk stosuje się leczenie ogólne: doustne sterydy (lekiem z wyboru jest triamcynolon, który w łysieniu plackowatym działa w małych dawkach lub dexametazon) oraz leki immunosupresyjne takie jak metotreksat lub cyklosporyna A. Przyszłością leczenia są nowoczesne leki biologiczne takie jak tofacitinib.
U niektórych pacjentów korzystny efekt przynosi fototerapia (PUVA, UVB 311 nm).
Jak długo trwa takie leczenie?
Terapia powinna być prowadzona jeszcze przynajmniej przez kilka miesięcy po odroście włosów. Czasem prowadzi się ją przez wiele lat, dostosowując leczenie do aktualnego stanu.
Jakie badania trzeba zrobić, jeżeli mam rozpoznanie łysienia plackowatego?
Zespół ekspertów z całego świata ustalił, że nie ma konieczności wykonywania żadnych badań dodatkowych, jeżeli nie ma objawów żadnych innych chorób autoimmunologicznych. poza monitorowaniem funkcji tarczycy przynajmniej raz na rok. Autoimmunologiczne choroby tarczycy częściej współwystępują u osób z łysieniem plackowatym, ale leczenie tarczycy nie ma zazwyczaj wpływu na odrost włosów.
Jakie choroby współwystępują z łysieniem plackowatym?
Istnieje tendencja do chorób autoimmunologicznych u pacjentów z łysieniem plackowatym. Najczęściej są to autoimmunologiczne choroby tarczycy. Z innych zaburzeń u pacjentów z łysieniem plackowatym częściej diagnozowane jest atopowe zapalenie skóry i celiaklia.
Jeżeli mam łysienie całkowite od 15 lat to czy istnieje szansa na odrost włosów?
Współczesna medycyna daje taką możliwość. Jeszcze niedawno uważano, że jeżeli nie ma odrostu włosów po 5 -10 latach to szanse są niewielkie, ale obecnie możemy taką szansę ocenić (w trichoskopii widoczne ujścia pustych mieszków), wdrożyć leczenie i ocenić efekt po kilku/kilkunastu tygodniach.