Znamiona – dlaczego i jak badać?
Znamiona barwnikowe to zmiany pochodzące z komórek barwnikowych – melanocytów. Większość z nich jest łagodna i nie wymaga leczenia. Jednak warto zadbać o regularną ich kontrolę, ponieważ część z nich może wiązać się z niebezpiecznymi chorobami, na przykład nowotworami skóry. O tym, jak i kiedy badać znamiona opowiada dr Małgorzata Kwiatkowska.
Skąd biorą się znamiona? Czy ich pojawienie się świadczy o chorobie?
Każdy człowiek posiada na skórze przynajmniej jedno znamię. Część z nich zauważamy zaraz po urodzeniu – to znamiona wrodzone. Pozostałe powstają w kolejnych latach życia – to znamiona nabyte. Większość znamion pojawia się w okresie dojrzewania. Rzadko obserwujemy pojawianie się znamion barwnikowych po 40 roku życia. W zdecydowanej większości są one niegroźne i nie wiążą się z żadną chorobą.
Jak często należy badać znamiona?
Dbając o zdrowie podejmujemy różnego rodzaju profilaktykę. W kontekście znamion polegać ona może na samokontroli oraz regularnych badaniach dermoskopowych. Samokontrola – czyli oglądanie własnych znamion albo oglądanie skóry członków rodziny jest możliwa gdy zmian barwnikowych jest niewiele. Warto obserwować zmiany znamion w czasie: czy powiększają się, „grubieją” lub zmieniają strukturę lub kształt. Samokontrola staje się niemożliwa u osób, które maja kilkadziesiąt lub kilkaset znamion. Regularne badania dermoskopowe są wskazane dla wszystkich przynajmniej raz na dwa lata. U niektórych osób wykonuje się je częściej – zwłaszcza jeśli pacjent ma wiele zmian barwnikowych, są one nietypowe, w rodzinie są osoby, które chorowały na nowotwory skóry.
Co to jest badanie dermoskopowe?
Dermoskopia to metoda oglądania skóry przy pomocy urządzenia nazwanego dermoskopem. Badany fragment skóry jest powiększony i podświetlony, co pozwala na dokładną ocenę jego struktury. Badanie jest bezbolesne, nie wymaga przygotowania. Warto badać skórę całego ciała, nie tylko jedną okolicę. Dermoskopia daje wstępną odpowiedź na pytanie, czy znamiona są łagodne, czy budzą niepokój i należy je oglądać częściej lub ewentualnie wyciąć.
Co to jest wideodermatoskopia?
Obecnie dysponujemy bardziej zaawansowaną metodą badania skóry niż dermoskopia, czyli wideodermatoskopią.
Polega ona na oglądaniu znamion na ekranie komputera za pomocą kamery z powiększeniem kilkudziesięcio-, a nawet ponad stukrotnym. Obraz zostaje zapisany na dysku, co pozwala na porównywanie znamion przy kolejnych badaniach i wczesne wychwycenie niepokojących zmian.
Czemu wycinamy znamiona i jak przebiega zabieg?
Jeżeli znamię zaniepokoi lekarza, zaproponuje kontrole lub usunięcie zmiany.
Sam zabieg polega na znieczuleniu skóry, wycięciu podejrzanej zmiany i zeszyciu rany. Całość trwa około 30 minut, nieprzyjemny jest tylko moment podania znieczulenia. Po około 7-14 dniach usuwa się szwy, po których pozostaje niewielka blizna. Wycięty fragment skóry badany jest histopatologicznie.